De innovatie afdeling is geen aparte afdeling, de vernieuwers werken verspreidt door de organisatie. De Innovatie commissie bestaat uit projectleiders met innovatieve projecten in hun beheer (ca. 300 fte). Commitment van CEO Peter Molengraaf is groot. Hij is stuwende kracht achter de grote innovaties. Hiërarchisch is afstand (n-2), maar de inhoudelijke lijnen zijn kort. De cultuur is vrij en het wordt aangemoedigd om naar eigen inzicht te handelen.

Ambitie Open innovatie
Hoe interacteert een bedrijf als Alliander met klanten en omgeving om tot optimale maatschappelijke waarde te komen? Alliander voert jaarlijks vele infrastructurele projecten uit met grote consequenties voor een sterk diverse omgeving. Een optimale afweging tussen al die belangen vergt interactie en maatwerk, maar tegelijkertijd wordt de Alliander organisatie, onder meer vanwege regulering, meer en meer op productiviteit aangestuurd (Operational excellence). Productiviteit en maatwerk vormen een klassieke spanning die in de organisatieliteratuur ook wel wordt beschreven als de spanning tussen planning en flexibiliteit.

Start 2009
Alliander is in 2009 gestart met onderzoek naar het naar maatschappelijke sturing. Samenwerking is onderdeel hiervan. Een van de uitgangspunten was de vraagstelling: ‘Hoe krijg je de organisatie gestuurd door maatschappij?’. Oftewel ‘Hoe breng je innovatie meer binnen je eigen organisatie?’. De volgende belangrijkste lessen zijn hieruit voortgekomen (het definitieve rapport volgt in kwartaal, III 2013):

• Stel geen beleid vast. Met beleid kun je de interactie niet organiseren. Geef de medewerkers en de omgeving de vrijheid om zelf de vorm te kiezen. Hierbij maak je gebruik van de menselijke natuur om anderen te willen helpen.
• Geef medewerkers ruimte & tijd voor dialoog. Dialoog kan overal plaatsvinden, mits mensen er de tijd voor mogen nemen.
• Beperk het aantal regels dat je als organisatie hebt, deze zijn beperkend in de omgang met jouw omgeving.

• Dialoog kun je niet managen. Termen als Stakeholdermanagement zijn taboe binnen Alliander. Het dialoog staat centraal en de verantwoordelijkheid hiervoor kun je het beste in de uitvoeringsorganisatie leggen en zo de omgeving meenemen in besluitvorming.

Roadshows
In de periode 2008 – 2013 zijn er diverse Roadshows gegeven met boodschap niet alleen op KPI’s sturen, maar mensen de ruimte geven. En de boodschap dat stakeholders heel belangrijk zijn, is zeer actief uitgedragen. Een voorbeeld van een maatregel is dat accountmanagers eerder gecentraliseerd werkten en weinig contact hadden met de werkvloer. De accountmanager zijn in de teams (werkvloer) geplaatst. Hiermee is een betere interactie met de omgeving gecreëerd.

OI onderzoek
In 2012 heeft UVA binnen Alliander onderzoek gedaan naar de mate waarin Open innovatie werd toegepast. De conclusie was dat de op dat moment lopende 300 projecten, allemaal niet aan criterium Open innovatie voldeden. Dit op basis van de definitie dat Alliander geen opdrachtgever-rol mocht vervullen, maar dat de innovatie was ingebed in een netwerk-organisatie. Naar aanleiding hiervan is Alliander gestart met een case-studie, naar hoe zijn nieuwe interpretatie van Open innovatie in zijn werk zou kunnen gaan. Hiervoor hebben ze externe partijen uitgedaagd om dit op te pakken. Het resultaat is het project Crowsbeat welke twee bedrijven een stap verder heeft geholpen met open innovatie:Ocean Movement en Watts Next. Geleerde lessen:

• Stel geen vragen die jou in de opdrachtgever rol plaatsen. Fout: vraag ik wil een betere transformator hebben (hiermee wordt je soort opdrachtgever). Goed: we willen iets met energie transitie, wie heeft ideeën om dit te verbeteren / versnellen? Er moet voor deelnemers vrijheid zijn voor diverse oplossingsrichtingen. Financiering en inzet komt vauit alle partijen.
• Medewerkers: de medewerkers vinden het (tot nu toe) leuk om lid te zijn van de community’s, ze participeren actief. Voordeel is dat medewerkers hierin verder gaan dan hun eigen taakgebied. Ze nemen ook andere rollen aan, bijvoorbeeld de rol van moeder, weggebruiker, etc.
• Proces strikt georganiseerd, heel gesloten. Duidelijke structuur: essentieel is een strak gestructureerd proces. De keuze voor de structuur is vraag-specifiek. De projectleider is hiervoor verantwoordelijk en voorwaarde is dat hij geen betrokkenheid heeft bij inhoud. Hij dwingt de voortgang af door het stellen van de juiste vragen. Het project wordt gestuurd in een besloten omgeving. De uitvoering is open.
• Crowdsourcing werkt; voor 500 dolar hebben ze in een paar weken tijd een nieuw logo.
• Crowdfunding werkt niet voor grote bedragen (tot 250.000 is max)
• Hele technische vragen hebben we met niet op kunnen lossen met open innovatie. Echte experts hebben we niet in een crowd gevonden.

Toekomst & wensen
Alliander zoekt manieren om stakeholders met elkaar te laten praten. Hoe kun je ze met elkaar tot besluiten laten komen? Alliander is hierin geen kennispartner, heeft zelf geen belang. Alliander haar rol hiermee aanscherpen en zich focussen op de realisatie van de besluiten die hieruit voortkomen.

Geleerde uit projecten als CrowdBeat, EBA’s, Battle of Concepts, SMS diensten, etc. etc. te vertalen naar een nieuw innovatieproces binnen Alliander. Samen met de omgeving komen tot nieuwe producten en diensten voor activiteiten als Netbeheerder. Later uit te breiden naar alle activiteiten.

Harry van Breen heeft de ambitie om met meerdere infrabedrijven in een afgebakende regio, hier gezamenlijk beheer te realiseren. Hiervoor legt hij momenteel contact met potentielle partners. Hierbij denkend aan een woningbouwvereniging, waterbedrijf, Prorail, riolering, gemeente, landelijke netbeheerders van gas en energie.

WEBSEARCH

Ambitie en resultaten
De toekomst – Wonen, werken en transport zijn over 10 jaar niet meer hetzelfde als nu. Daarom kijkt Alliander vooruit. Wij garanderen ook in de toekomst onze kerntaak, het distribueren van gas en elektriciteit: energie voor iedereen en op elk gewenst moment. Omdat grondstoffen schaars zijn, bedenken we duurzame oplossingen. Dit is beter voor het milieu en we kunnen traditionele brandstoffen in de toekomst vervangen. Denk aan elektrisch rijden of het omzetten van koeienmest in biogas.

Alliander werkt volop mee aan deze ontwikkelingen. We zoeken samenwerking met beleidsmakers en specialisten om oplossingen te bedenken en te testen. Of het nu gaat om zonnepanelen of een slimme energiemeter. Innovatie vraagt om een frisse blik. Daarom stimuleert Alliander ook klanten om hun ideeën te delen. Samen zijn we op weg naar een duurzame toekomst.

De doelstelling van Alliander is om een Open Innovatieproces in zijn geheel te doorlopen. Het proces dient als een experiment voor het gebruik van Open Innovatie als tool binnen innovatieprocessen. Om dit te ervaren hebben we twee duurzame ondernemers geholpen met het verder brengen van hun idee met behulp van verschillende Open Innovatieinstrumenten.

Open innovatie afdeling
Organisatie bekend maken met Open Innovatie en de mogelijkheden hiervan voor Alliander. Uitvoeren van twee Open Innovatie-experimenten buiten de eigen organisatie: het aanbieden van Open Innovatietools en ondersteuning aan twee duurzame ondernemers bij de ontwikkeling van hun idee. Kennis overbrengen binnen Alliander door het opzetten van een ‘lab’ over Open Innovatie. Vertalen van geleerde lessen naar implementeerbare strategie.

Onze projecten
Alliander maakt duurzame energie concreet. We brengen het simpelweg bij u in huis. Bespaar op uw energie met een slimme meter, geef uw auto een elektrische tankbeurt of kook op biogas. Alliander werkt vol inspiratie aan een groene toekomst. Heel dicht bij huis. Voorbeeld projecten:

1. Elektrische auto’s hebben de toekomst. Alliander werkt mee aan systemen om deze auto’s op te laden.
2. Alliander helpt alternatieven voor schaarse brandstof te zoeken. Van koeienmest kan biogas worden geproduceerd.
3. Gas en energie is twee richtingverkeer. Huishoudens en bedrijven nemen af en leveren ook energie terug aan het netwerk.
4. De slimme meter geeft direct inzicht in het gas- en elektriciteitsverbruik in huis. Meten, weten en energie besparen.
5. Met nieuwe technieken gaat minder energie verloren en beperken wij de overlast bij onze klanten.
6. De grond wordt steeds voller met leidingen en kabels. Bundeling hiervan is efficiënt en veroorzaakt minder overlast.

Platform CrowdBEAT
Een uniek initiatief van samenwerkende partners die twee groene ideeën willen ondersteunen met een Open Innovatiepakket. Waarom? Omdat we staan voor een duurzame samenleving en omdat we willen laten zien hoe Open Innovatie een startende ondernemer kan helpen om zijn idee in de markt te zetten. Vb projecten

• Golfturbine
• WattsNext
• Expert board

Platform WattsNext
WattsNext is een platform waar burgers samen met de buurt aan de slag gaan met energiebesparingen en duurzame acties. De missie van WattsNext is dat we als energieke samenleving samen en eenvoudig impact kunnen hebben, door elkaar te inspireren en stimuleren om ideeën te delen en uit te voeren. Dit doet WattsNext door deze ideeën professioneel te ondersteunen en door de WattsBuddy aan te bieden. Het team van WattsNext stelt zich hier graag aan je voor.

Onderzoek
Alliander garandeert de levering van energie op elk moment van de dag. Met onze onderzoeken zorgen we voor optimale betrouwbaarheid. Nu en in de toekomst.

Bij innovatie past grondig onderzoek. Alliander toetst innovatieve oplossingen bijvoorbeeld op (economische) haalbaarheid. Neem elektrisch vervoer. Als de elektrische auto grootschalig wordt ingevoerd, willen we pieken in de netbelasting vermijden. De meeste rekenmodellen gaan er van uit dat iedereen om 17.00 uur thuiskomt en dan meteen zijn auto wil opladen. Alliander onderzoekt of die aanname reëel is. Zo kunnen wij betere voorspellingen doen over het oplaadgedrag.

Alliander doet ook onderzoek naar de werking van nieuwe oplossingen. Bijvoorbeeld voor waterpompen en zonnepanelen. We zoeken uit wat de meest slimme systemen zijn. Zo kunnen we nieuwbouwprojecten adviseren.

Kennis delen
Innoveren kunnen we niet alleen. Alliander zoekt naar samenwerking. We willen kennis en ervaringen samenbrengen om tot de beste oplossingen te komen. Daarom werken we samen met studenten, professionals en met collega’s. Alliander neemt zelf het initiatief of haakt aan bij landelijke projecten. We zijn enthousiast over ons vak en willen onze kennis inzetten voor een duurzame maatschappij.

COLOFON